Wałbrzych/Kraj: Cynk – jaka jest jego rola w codziennym żywieniu

Cynk – dlaczego jest ważny?

Cynk należy do tzw. pierwiastków śladowych, które powinny zostać dostarczone wraz z pożywieniem. Jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, hormonalnego, pełni funkcje katalityczne i regulacyjne. Cynk jest składową przeszło 300 enzymów, które uczestniczą w biosyntezie białka. Niedobór cynku będzie znacząco zaburzał funkcjonowanie organizmu, co będzie manifestowane problemami skórnymi i podatnością na infekcje. Cynk jest wykorzystywany w leczeniu chorób dermatologicznych takich jak trądzik, czy łupież. 

Rola cynku:
•       umożliwia syntezę białek, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, hormonów i komórek układu odpornościowego;
•       wpływa na szybsze gojenie ran i regenerację tkanek;
•       poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci;
•       bierze udział w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów;
•       uczestniczy w przemianach energetycznych;
•       odpowiada za utrzymanie stabilności błon komórkowych;
•       bierze udział w produkcji hormonów;
•       reguluje procesy pobudzenia i przewodzenia bodźców;
•       wpływa na procesy uczenia się i zapamiętywania;
•       uczestniczy w funkcjach sensorycznych (odczuwanie smaku i zapachu);
•       poprawia metabolizm alkoholu;
•       wspiera usuwanie z organizmu metali ciężkich (ołowiu, kadmu);
•       odpowiada za równowagę pierwiastków m.in. miedzi, magnezu, manganu i selenu.

Cynk – gdzie występuje?

Cynk jest najlepiej przyswajalny z produktów pochodzenia zwierzęcego, szczególnie w obecności produktów wysokobiałkowych. Mimo zawartości cynku w produktach pochodzenia roślinnego jest on gorzej przyswajany z tych źródeł, ze względu na zawartość substancji antyodżywczych jak np. kwas fitynowy i szczawiowy. Ograniczone wchłanianie odbywa się także przy wysokiej zawartości błonnika. Na obniżenie zawartości cynku będzie miała wpływ obróbka termiczna, mrożenie, działanie światła i wilgoci. 

Produkty o wysokiej zawartości cynku:
•       mięso, m.in. wołowina, cielęcina;
•       ryby, m.in. śledź, makrela, dorsz;
•       owoce morza, m.in. krewetki, małże, mięso kraba;
•       podroby, m.in. wątroba wołowa, cielęca, drobiowa;
•       jaja (żółtko);
•       produkty z pełnego ziarna m.in. pieczywo pełnoziarniste;
•       kasze, m.in. kasza gryczana;
•       orzechy i nasiona;
•       drożdże piwne;
•       woda mineralna. 

Dobrze zbilansowana dieta w pełni pokrywa zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Przygotowując posiłki, stawiaj na produkty o niskim stopniu przetworzenia pochodzące z ekologicznych hodowli, tj. świeże mięso i ryby, jaja i owoce morza. Dobrym rozwiązaniem będzie oferta cateringu dietetycznego. 

Konsekwencje niedoboru cynku

Zapotrzebowanie na cynk zależy m.in. od wieku i stanu fizjologicznego. Wyższe będą wykazywać organizmy w okresie wzrostu i dojrzewania oraz kobiety ciężarne i karmiące piersią. 

Niedobór cynku może powodować: 
•     problemy skórne, które będą manifestowane np. zmianami trądzikowymi, czy występowaniem zmian łuszczyco podobnych;
•       zmiany rumieniowe skóry;
•       wypadanie włosów;
•       trudności w gojeniu ran;
•       zahamowanie wzrostu (dotyczy dzieci i młodzieży);
•       opóźnienie rozwoju młodych organizmów; 
•       obniżenie odporności;
•       opóźnienie dojrzewania płciowego;
•       występowanie wtórnej niedoczynności tarczycy;
•       zaburzenia sensoryczne, m.in. węchu i smaku;
•       pogorszenie funkcji poznawczych;
•       powstawanie kurzej ślepoty;

Badania wskazują, że niedobór cynku może wpływać na wyższe ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, występowanie cukrzycy typu 2 oraz chorób o podłożu psychicznym m.in. depresja i zaburzenia lękowe. 

Z kolei nadmierna ilość cynku, która wynika z długotrwałego przyjmowania suplementów, może powodować niedobory miedzi, co stanowi podłoże do powstawania chorób neurologicznych np. choroby Alzheimera.