Maciej Żak ukończył w 1965 r. I Liceum Ogólnokształcące w Wałbrzychu. W latach 1965-1970 studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku kierunek lekarsko-dentystyczny uzyskując tytuł lekarza dentysty. Po otrzymaniu dyplomu i tytułu zawodowego lekarza dentysty z dniem 1 stycznia 1971 r rozpoczął pracę zawodową w Zakładzie Opieki Zdrowotnej Wałbrzych.
Następnie w latach 1974–1989 pracował w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym jako kierownik Wojewódzkiej Przychodni Stomatologicznej. W 1988 r. został specjalistą wojewódzkim w dziedzinie stomatologii. Stale się dokształcał i uzupełniał swoje wykształcenie: w 1980 r. uzyskał specjalizację z organizacji ochrony zdrowia, w 1982 r. obronił pracę doktorską na Akademii Medycznej we Wrocławiu na podstawie rozprawy pt. „Urazy czaszki twarzowej u mieszkańców województwa wałbrzyskiego w latach 1973-1977 ze szczególnym uwzględnieniem absencji chorobowej”, pod kierunkiem prof. dra hab. Tadeusza Paweli.
W 1984 r. uzyskał specjalizację z protetyki stomatologicznej. W latach 1988 – 1996 był inicjatorem utworzenia dwuletniego Studium Techniki Dentystycznej przy Liceum Medycznym w Wałbrzychu, w którym wykładał przedmioty zawodowe. W 1991 r. ukończył podyplomowe studia pedagogiczne w Centrum Metodycznym Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie. W latach 1992-1998 był przewodniczącym zespołu do spraw lakowania i lakierowania zębów dzieci sześcioletnich przy Ministerstwie Zdrowia. W latach 1996-2005 został mianowany Pełnomocnikiem Wojewody Wałbrzyskiego ds. wdrażania Narodowego Programu Zdrowia. Od roku 2002 do chwili obecnej jest prezesem NZOZ ,,Stomax”. Od 2013 r. jest także nauczycielem akademickim w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu.
Wśród wielu zasług Macieja Żaka najważniejsza to inicjatywa znacznego ograniczenia próchnicy u dzieci i młodzieży Wałbrzycha. Jest on inicjatorem, współorganizatorem oraz konsultantem „Wałbrzyskiego programu profilaktycznej opieki stomatologicznej zapobiegającej rozwojowi próchnicy zębów i chorób przyzębia u dzieci i młodzieży z wałbrzyskich szkół podstawowych”. Ten pionierski na skalę kraju program profilaktyczny został przyjęty Uchwałą Rady Miejskiej Wałbrzycha z dnia 21 maja 2015 r. a jego kontynuacja Uchwałą z dnia 21 grudnia 2017 r. Głównym celem programu jest poprawa stanu zdrowia zębów dzieci i młodzieży z wałbrzyskich szkół poprzez zmniejszenie zachorowalności na próchnicę zębów oraz chorób przyzębia. W ramach programu opieki
stomatologicznej w 6 szkołach stworzono gabinety stomatologiczne oraz zatrudniono lekarzy stomatologów i higienistki stomatologiczne, posiadające uprawnienia i umiejętności do wykonywania podstawowych zabiegów profilaktycznych, takich jak lakowanie czy lakierowanie zębów. Dzięki temu programowi w latach 2016-2019 z opieki stomatologicznej skorzystało łącznie ponad 12,5 tysiąca uczniów, wykonano prawie 50 tysięcy świadczeń i procedur stomatologicznych. Wymiernym efektem programu jest blisko 40% spadek występowania próchnicy u 12-letnich dzieci, czego dowodzą badania z 2019 r. O wynikach osiągniętych w tym programie powstało kilka prac naukowych, m.in.: M. Amrogowicz, M. Żak, K. Żak.
Maciej Żak był również inicjatorem oraz współorganizatorem utworzenia w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa nowego kierunku studiów z zakresu nauk medycznych tj. kierunku techniki dentystyczne, który przygotowuje do wykonywania zawodu technika dentystycznego. Brał udział w pracach zespołu przygotowującego wniosek do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pomagał w pracach wstępnych związanych z organizacją kierunku (projektowanie oraz przygotowanie
kompleksu pracowni protetycznych i stomatologicznych), zadeklarował pracę na tym kierunku w charakterze wykładowcy. Dzięki jego działaniom na wałbrzyskim rynku medycznym pojawiło się 14 absolwentów, którzy zasilają kadry publicznych i niepublicznych ZOZ-ów oraz prowadzą własne pracownie techniczno-dentystyczne poprawiając jakość i dostępność do usług protetycznych i stomatologicznych. Kierunek ten zgodnie z założeniami odpowiada za przygotowanie absolwenta do wykorzystywania zdobytej wiedzy, umiejętności i innych kompetencji w aspekcie zawodowym oraz pozazawodowym, analizowania, krytycznej interpretacji i formułowania oryginalnych opinii i sądów, prowadzenia badań, komunikowania się w rożnych aspektach oraz rozwijania (poszerzania) swoich kwalifikacji (umiejętność uczenia się). Oczekiwane jest także wykazywanie postaw etycznych, specyficznych dla medycyny (szacunku dla pacjentów, empatii, altruizmu, odpowiedzialności i profesjonalizmu). Przygotowani w toku studiów absolwenci kierunku uzyskali prawo do wykonywania zawodu po zaliczeniu egzaminu dyplomowego.
Warto także wspomnieć, że Pan Maciej Żak był inicjatorem oraz organizatorem 18 konferencji naukowych, w tym Europejskiego Stowarzyszenia Protetyki (EPA), w której udział wzięło 400 uczestników z całego świata. Dzięki jego działaniom Zamek Książ oraz Wałbrzych stały się bliskie dla wielu naukowców, którzy docenili organizację i logistyczne rozwiązania zastosowane w trakcie konferencji.
Maciej Żak jest członkiem Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Społecznej, Amerykańskiego Honorowego Towarzystwa Stomatologicznego imienia Pierra Foucharda. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką ,,Zasłużony dla Dolnego Śląska” oraz medalem im. Mikulicza-Radeckiego Izby Lekarskiej we Wrocławiu i Honorowym Członkiem Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, gdzie pełni funkcję Przewodniczącego Koła w Wałbrzychu.
Maciej Żak całą swoją pracą zawodową i naukową promował Wałbrzych, propagował profilaktykę stomatologiczną co przyczyniło się do ograniczenia próchnicy zębów wśród wałbrzyskich uczniów. Biorąc powyższe pod uwagę zasadne jest przyznanie tytułu „Zasłużony dla Miasta Wałbrzycha” Panu dr Maciejowi Żak.
