W konferencji wzięli udział zarówno przedstawiciele świata nauki, muzealnicy, urzędnicy państwowi, przedstawiciele samorządu terytorialnego oraz reprezentanci środowiska poszukiwaczy, w tym sami odkrywcy „złotego pociągu” – Piotr Koper i Andreas Richter.
Obrady otworzył prezydent Wałbrzycha dr Roman Szełemej, podkreślając, że sprawa „złotego pociągu” zmieniła wizerunek miasta, które stało się powszechnie znane nie tylko w Europie. Jednocześnie – według prezydenta Szełemeja – sprawa ta pokazała niedostateczną wiedzę o drugiej wojnie światowej wśród opinii publicznej na świecie, a także problemy związane ze stosowaniem polskich przepisów o poszukiwaniu ukrytych i zagubionych zabytków ruchomych. Słowa prezydenta potwierdzają trafność wyszczególnienia w programie konferencji trzech paneli, z których pierwszy dotyczył uwarunkowań historycznych „złotego pociągu”, drugi odnosił się do prawnych i administracyjnych aspektów poszukiwania takich zabytków, a trzeci – do kulturowych uwarunkowań tych poszukiwań.
Pierwszy panel rozpoczął referat prof. Piotra Jurka – rektora–elekta Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu – przybliżający represyjny charakter prawa niemieckiego w okresie II wojny światowej, zarówno w Rzeszy, jak i w Generalnym Gubernatorstwie, ze szczególnym naciskiem na ówczesne prawo karne. Następny referat przedstawił Jarosław Chmielewski (senator VI kadencji), który przenalizował zagadnienie: Traktat Poczdamski a kwestie prawne związane ze znalezieniem „złotego pociągu”. Referent podkreślił, że postanowienia Traktatu Poczdamskiego powodują, że mocarstwa „wielkiej trójki” nadal mogą zgłaszać roszczenia odnośnie do wartościowych przedmiotów ukrytych w czasie II wojny światowej na ówczesnym terytorium Rzeszy. Panel ten zakończyło wystąpienie Christel Focken (przewodniczącej Związku Prywatnych Historyków – Bund der privaten Historiker (BdpH), w Niemczech), zatytułowane „Dla upamiętnienia i zadośćuczynienia robotnikom przymusowym podziemnych konstrukcji III Rzeszy”. Niemiecka badaczka wskazała, że odkryty pociąg pancerny powinien być pozostawiony w miejscu odnalezienia i tam udostępniony zwiedzającym, gdyż zabytki tego typu najbardziej przemawiają w oryginalnej ich lokalizacji.
Drugi panel – moderowany przez dr Małgorzatę Sosnowską – otworzyło wystąpienie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków –Barbary Nowak-Obelindy, która mówiła o problemach prawnych zabytkowych rzeczy znalezionych i poszukiwania zabytków, w tym zwłaszcza kontrowersjach wokół – wydawanych po uzyskaniu przez zainteresowanych zgody właściciela terenu objętego eksploracją – pozwoleń Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych. Następnie dr Teofil Moskal (PWSZ im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu) ukazał niemieckie regulacje dotyczące rzeczy znalezionych, które oparte są ciągle na zasadach przyjętych w czasach cesarza Hadriana, zakładających podział znaleziska po połowie przez właściciela gruntu i znalazcę. Kolejnym referentem był Piotr Lewandowski (prezes zarządu Fundacji Thesaurus), który omówił cywilnoprawną problematykę rzeczy znalezionych, zarówno w aspekcie historycznym, jak i dogmatycznoprawnym, skupiając uwagę zwłaszcza na ostatnich nowelizacjach polskich przepisów. Z kolei geolog, dr Adam Szynkiewicz (UWr) przedstawił uwarunkowania techniczne i prawne poszukiwania zabytków za pomocą georadaru. Następnie odkrywcy „złotego pociągu” – Piotr Koper i Andreas Richter – w zajmujący sposób opowiedzieli o pracach na 65 kilometrze torów między Wrocławiem a Wałbrzychem przewidzianych na lipiec 2016 r. i związane z tym zagadnienia administracyjne. Po tym interesującym wystąpieniu głos zabrał mgr inż. Marek Tenczyński (biegły ds. budownictwa i konserwacji zabytków i ekspert Polskiej Komisji Akredytacyjnej), który zaprezentował opinię o wartościach historyczno-technicznych związanych z legendarnym „złotym pociągiem” oraz wpływie sprawy jego poszukiwań na promocję powiatu wałbrzyskiego oraz rozwój archeologii przemysłowej w Polsce z uwzględnieniem kwestii prawnych. Ostatnim referentem w tej części był mgr Piotr Pluskowski (doktorant Instytutu Historii Nauki PAN), który mówił o archeologii przemysłowej w aspekcie prawnym, zwracając szczególną uwagę na zagadnienia prawne związane z zabytkowymi pojazdami mechanicznymi.
Ostatni panel poświęcony był kulturowym aspektom poszukiwania „złotego pociągu”. W otwierającym referacie dyrektor Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej, mgr Katarzyna Szczerbińska-Tercjak, przedstawiła formy ochrony Dziedzictwa Przemysłowego na przykładzie działalności Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku. Następnie mgr Magdalena Woch (Dział turystyki i kultury Zamku Książ) zajęła się zaginionymi skarbami Zamku Książ, w tym związanymi z nimi legendami. Zamykający blok wystąpień przedstawili pracownicy Muzeum Przemysłu i Techniki PW Stara Kopalnia: mgr Agata Augustyn („Koncepcje zachowania dziedzictwa przemysłowego przed erą restrukturyzacji. Ujęcie historyczne”), mgr Marcin Kuleszo („Geologiczny złoty pociąg”), mgr Krzysztof Zaremba („Lisia sztolnia w Wałbrzychu jako wyjątkowy zabytek techniki górniczej”) oraz mgr Wioletta Wrona-Gaj („Unikatowe wieże nadszybowe oraz maszyny wyciągowe Wałbrzycha”). Na bazie wszystkich tych wystąpień można stwierdzić, że w regionie wałbrzyskim znajduje się bardzo wiele obiektów o dużym znaczeniu kulturowym i historycznym, które wymagają ponownego odkrycia i właściwego wyeksponowania.
Podczas konferencji miała miejsce także intensywna dyskusja, w której udział brali m.in. ppłk dr Józef Ledzianowski z Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu i pan Tadeusz Słowikowski, który od lat próbuje rozwikłać zagadkę „złotego pociągu”. Konferencja została bardzo przychylnie przyjęta przez uczestników, a organizatorzy mają nadzieję, że spowoduje ona wzrost zainteresowania nie tylko sensacyjnymi wątkami sprawy ukrytego pociągu pancernego, ale także jej aspektem prawnym i administracyjnym.
