Prezydent Wałbrzycha dr Roman Szełemej w swoim wystąpieniu nawiązał do historii wałbrzyskich kopalń, codziennej pracy górników, trudnych doświadczeń związanych z kopalnią Thorez oraz strajków, które na trwałe zapisały się w historii miasta i regionu. Wcześniej wspólnie odśpiewano hymn państwowy, podkreślając rangę i podniosły charakter wydarzenia. W Wałbrzychu obecny był także Prezes Rady Ministrów Donald Tusk.
Prezes Rady Ministrów Donald Tusk w swoim wystąpieniu podkreślił, że to właśnie tutaj rodziła się Polska – Polska Piastowska – i że nie jest to hasło ani propaganda, lecz zobowiązanie wobec historii i przyszłych pokoleń. Premier mówił o sile polskiego narodu, o wyzwaniach współczesności oraz o tym, że Polska może i powinna być liderem. Zwrócił uwagę, że ziemie zachodnie i północne to dziś miasta będące w europejskiej czołówce, a dbanie o dziedzictwo tych miejsc jest naszym wspólnym obowiązkiem. Wybrzmiały także słowa o jedności: nie ma w Polsce miejsc ani regionów lepszych i gorszych. Polska jest całością – od A do Z. Wszystko, co tu jest – miasta, lasy, pomniki przyrody – jest nasze. I nikt nigdy nie powinien czuć się gorszy z powodu historii.
O idei i genezie obchodów 80-lecia przyłączenia Ziem Zachodnich i Północnych do Polski opowiedzieli dziś Minister Tomasz Siemoniak, prof. Paweł Kowal oraz poseł Sylwia Bielawska. Wystąpienie poświęcone było sensowi wspólnego upamiętnienia historii, która wciąż kształtuje współczesną Polskę i jej regiony zachodnie.
Jednym z kluczowych momentów dzisiejszych uroczystości było ogłoszenie Deklaracji Piastowskiej – mocnego i jednoznacznego zobowiązania do troski o dziedzictwo ziem zachodnich i północnych oraz do odpowiedzialnego budowania przyszłości Polski. Deklaracja podkreśla, że te ziemie są fundamentem polskiej historii i państwowości. To nie hasło ani symbol, lecz wyraźne zobowiązanie: do jedności, do równego traktowania wszystkich regionów oraz do wzmacniania Polski jako wspólnoty – od A do Z.
Podczas dzisiejszych uroczystości głos zabrałan Olga Tokarczuk, odnosząc się do kwestii tożsamości i doświadczenia powojennego szukania swojego miejsca przez całe społeczności. W swoim wystąpieniu przypomniała, że przedwojenna Polska była krajem wielokulturowym i otwartym, a historia ostatnich 80 lat to proces budowania nowej wspólnoty – często w trudnych okolicznościach, na styku pamięci, migracji i zmiany. Jak podkreśliła, dziś mamy wyjątkową okazję, by z namysłem odpowiedzieć sobie na pytanie, czym było te 80 lat najnowszej historii i co one znaczą dla naszej współczesnej tożsamości.
Pięknym, artystycznym akcentem dzisiejszych obchodów był występ Zespół Pieśni i Tańca Wałbrzych. Barwne stroje, tradycyjna muzyka i taniec przypomniały o sile kultury, która przez dekady budowała lokalną tożsamość i była ważnym elementem wspólnoty mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych.
Otwarcie wystawy „Fenomen architektoniczny Ziem Zachodnich i Północnych” było symbolicznym dopełnieniem dzisiejszych obchodów. Prezentowane fotografie pokazują, jak piękna, różnorodna i bogata była – i jest – architektura tych ziem: od powojennej odbudowy, przez modernistyczne wizje, po współczesne realizacje. To opowieść o przestrzeni, która przez dekady współtworzyła tożsamość miast i ich mieszkańców, a także o odpowiedzialności za dziedzictwo, które dziś wspólnie chronimy i rozwijamy.
Organizatorzy wydarzenia:
Marszałek Senatu RP Małgorzata Kidawa-Błońska
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Marta Cienkowska
Prezydent Wałbrzycha dr Roman Szełemej
Partnerzy wydarzenia:
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
Miasto Wrocław
Centrum Historii Zajezdnia
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu
Związek Miast Polskich
Sponsor wydarzenia:
KGHM Polska Miedź S.A.
